Osoby, którym nadany został status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych przysługują konkretne prawa, opisane w przepisach. Poniżej opisany jest stan na rok 2025 – zawsze aktualne informacje mogą Państwo uzyskać w Urzędzie ds Kombatantów i Osób Represjonowanych, linki bezpośrednie znajdują się na dole strony.
Wzór legitymacji działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych:
Kliknij w link, aby sprawdzić aktualne informacje na stronie Urzędu:
Wykaz uprawnień: działacz opozycji antykomunistycznej / osoba represjonowana z powodów politycznych
Uprawnienia w skrócie:
- Osobom o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych przysługuje prawo do otrzymania świadczenia pieniężnego oraz prawo korzystania z pomocy pieniężnej przyznawanej przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
- Działacze opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowane z powodów politycznych mają także prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach.
- Osobom uprawnionym przysługuje prawo pierwszeństwa do środowiskowej opieki socjalnej, w tym w uzyskaniu miejsca w domu pomocy społecznej.
- Ci spośród Podopiecznych Urzędu – działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych z powodów politycznych, którzy nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu w Rzeczypospolitej Polskiej lub niepobierają emerytury lub renty, z racji posiadanych uprawnień podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu.
- Osobie o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych przysługuje prawo do świadczenia wyrównawczego, jeśli pobiera emeryturę lub rentę inwalidzką albo rentę z tytułu niezdolności do pracy albo rentę rodzinną w kwocie niższej niż 3603,35 zł brutto miesięcznie.
- Działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych przysługuje ulga taryfowa: 50% na przejazdy środkami komunikacji miejskiej oraz 51% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego (w 1 i 2 klasie pociągów osobowych i pospiesznych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej – na podstawie biletów jednorazowych, w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i pospieszne – na podstawie biletów jednorazowych).
- Działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych pozostającym w zatrudnieniu przysługuje dodatkowy 5-dniowy urlop w roku kalendarzowym.
- Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych może przyznawać dotacje na wykonywanie zadań opiekuńczych na rzecz działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych, zlecając wykonanie tych zadań organizacjom pozarządowym, na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2024 r. poz.1491).
- Samorząd terytorialny może udzielać pomocy działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych, w zakresie udogodnień komunikacyjnych, świadczeń mieszkaniowych, kulturalnych, zdrowotnych i oświatowych.
- Okresy uwięzienia lub internowania przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty są liczone w wymiarze podwójnym do okresów składkowych.